- 30.06.2022
- Yeliz Çelikdiz
Nakliyat Sigortası Tarihçesi
Nakliyat sigortasının tarihçesine değinmeden önce sigortanın genel anlamıyla tarihçesinden bahsetmek gerekir. M.Ö. 1800 yıllarında
Hammurabi Kanunları olarak bilinen sigortanın ilk hukuki kuralları oluşmaya başlamıştır. Özellikle o yıllarda kervanların uğradığı
haydut saldırıları sonucu oluşan zararlar, kervan sahipleri tarafından paylaşılmaktaydı. Antik Yunanlılar ile Roma medeniyetleri
döneminde, nakliyat sigortaları gündeme gelmiştir. Gemi sahipleri, ticari seferlere çıkarlarken, sermaye olarak “deniz ödüncü”
olarak tabir edilen bir borç almak suretiyle yola çıkarlardı. Gemiler seferden hasarsız dönerlerse, gemi sahipleri deniz ödüncünü
kat ve kat geri öderlerdi. Aksi bir durum olur ve gemi batarsa, deniz ödüncü gemi sahibine kalmaktaydı. Aynı tarihsel dönemin
içerisinde Rodos kuralları olarak anılan düzenlemeyle birlikte, “müşterek avarya” tanımı ortaya çıkmıştır. Bu tanımlamaya göre
geminin kaptanı seyir esnasında bir tehlikeyle karşı karşıya kaldığında, gemisini kurtarmak için yükün belirli bir
kısmını denize atmak zorunda kaldığında, oluşan bu zarar gemi ve yük sahipleri arasında paylaşılırdı. Yine tarihte;
ticari konular dışındaki ilk sigorta sözleşmeleri, 14. yüzyılda Cenevizliler tarafından yapılmaya başlanmıştır.
15. yüzyılda ise sigorta sisteminde yapılan hukuki geliştirmeler ile yeni düzenlemeler yapıldı. Nakliyat sigortasına ilişkin
olarak da 1435 ve 1436 yıllarında iki kararname kabul edilerek, sigortanın kuralları belirlenmiş oldu. Daha sonra 17. yüzyılla birlikte,
nakliyat sigortacılığında dünyada önemli bir talep oluşmuştur. İngiltere’nin Londra şehrinde bulunan Edward Lloyd denizcilerin
gittiği bir kahvehane açmıştır. Burası zaman içerisinde, gemilerini veya yüklerini sigortalatmak isteyen denizcilerin uğrak noktası
haline dönüşmüştür. Dolayısıyla, Lloyd’s’un kahvehanesi, nakliyat ve özel riskler konusunda uzmanlaşan bir sigorta borsası haline gelmiştir.
Nakliyat sigortasının genel kuralları, Lloyd’s kanunları olarak anılmakta olup, tarihten bugüne şekillenerek günümüzde de uygulanmaya devam etmektedir.
